-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathKR1d0052_025.txt
1067 lines (969 loc) · 28.7 KB
/
KR1d0052_025.txt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
# -*- mode: mandoku-view -*-
#+TITLE: 禮記
#+DATE: 2016-08-10 10:15:48
#+PROPERTY: ID KR1d0052
#+PROPERTY: BASEEDITION tls
#+PROPERTY: JUAN 24
#+PROPERTY: CAT 1pre-han,經學典籍,禮經類
# src: LIJI 24.01.01; Couvreur 2.271f; Su1n Xïda4n 12.44; Jia1ng Yi4hua2 643; Yishu 36:60.1b; tr. Legge 2.210;
# dating: 8110
<pb:KR1d0052_tls_025-1a>¶
** 25 祭義
25.1祭不欲數,¶
數則煩,¶
煩則不敬。¶
祭不欲疏,¶
疏則怠,¶
怠則忘。¶
是故
君子合諸天道:¶
春禘、¶秋嘗。¶
# src: LIJI 24.01.02; Couvreur 2.271f; Su1n Xïda4n 12.44; Jia1ng Yi4hua2 643; Yishu 36:60.1b; tr. Legge 2.210;
# dating: 8110
霜露既降,¶
君子履之,¶
必有悽愴之心,¶
非其寒之謂也。¶
春
雨露既濡,¶
君子履之,¶
必有怵惕之心,¶
如將見之。¶
# src: LIJI 24.01.03; Couvreur 2.271f; Su1n Xïda4n 12.45; Jia1ng Yi4hua2 643; Yishu 36:60.2a; tr. Legge 2.210;
# dating: 8110
樂以迎來,¶
哀以送往,¶
故禘有樂
而嘗無樂。<pb:KR1d0052_tls_025-2a>¶
# src: LIJI 24.01.04; Couvreur 2.272f; Su1n Xïda4n 12.45; Jia1ng Yi4hua2 644; Yishu 36:60.3b; tr. Legge 2.210;
# dating: 8110
25.2致齊於內,¶
散齊於外。¶
齊之日:¶
思其居處,¶
思其笑語,¶
思其志意,¶
思其所樂,¶
思其所嗜。¶
齊三日,¶
乃見其所為齊者。<pb:KR1d0052_tls_025-3a>¶
# src: LIJI 24.01.05; Couvreur 2.273f; Su1n Xïda4n 12.45; Jia1ng Yi4hua2 644f; Yishu 36:60.5b; tr. Legge 2.211;
# dating: 8110
25.3祭之日:¶
入室,¶
僾然必有見乎其位,¶
周還出戶,¶
肅然必有聞乎其容聲,¶
出戶而聽,¶
愾然必有聞乎其嘆息之聲。<pb:KR1d0052_tls_025-4a>¶
# src: LIJI 24.01.06; Couvreur 2.273f; Su1n Xïda4n 12.46; Jia1ng Yi4hua2 645; Yishu 36:60.6b; tr. Legge 2.211;
# dating: 8110
25.4是故
先王之孝也,¶
色不忘乎目,¶
聲不絕乎耳,¶
心志嗜欲不忘乎心。¶
致愛則存,¶
致愨則著。¶
著、存不忘乎心,¶
夫安得不敬乎?<pb:KR1d0052_tls_025-5a>¶
# src: LIJI 24.01.07; Couvreur 2.274f; Su1n Xïda4n 12.46; Jia1ng Yi4hua2 645; Yishu 36:60.7b; tr. Legge 2.211;
# dating: 8110
25.5君子生則敬養,¶
死則敬享,¶
思終身弗辱也。¶
君子有終身之喪,¶
忌日之謂也。¶
忌日不用,¶
非不祥也。¶
言夫日,¶
志有所至,¶
而不敢盡其私也。<pb:KR1d0052_tls_025-6a>¶
# src: LIJI 24.01.08; Couvreur 2.275f; Su1n Xïda4n 12.47; Jia1ng Yi4hua2 646; Yishu 36:60.9a; tr. Legge 2.212;
# dating: 8110
25.6唯聖人為能饗帝,¶
孝子為能饗親。¶
饗者,¶
鄉也。¶
鄉之,¶
然後能饗焉。¶
是故
孝子臨尸而不怍。¶
# src: LIJI 24.01.09; Couvreur 2.275f; Su1n Xïda4n 12.47; Jia1ng Yi4hua2 646; Yishu 36:60.9a; tr. Legge 2.212;
# dating: 8110
君牽牲,¶
夫人奠盎。¶
君獻尸,¶
夫人薦豆。¶
卿大夫相君,¶
命婦相夫人。¶
齊齊乎其敬也,¶
愉愉乎其忠也,¶
勿勿諸其欲其饗之也。<pb:KR1d0052_tls_025-7a>¶
# src: LIJI 24.01.10; Couvreur 2.276f; Su1n Xïda4n 12.47; Jia1ng Yi4hua2 646; Yishu 36:60.11a; tr. Legge 2.212;
# dating: 8110
25.7文王之祭也:¶
事死者如事生,¶
思死者如不欲生,¶
忌日必哀,¶
稱諱如見親。¶
祀之忠也:¶
如見親之所愛,¶
如欲色然;¶
其文王與?¶
# src: LIJI 24.01.11; Couvreur 2.276f; Su1n Xïda4n 12.47; Jia1ng Yi4hua2 646f; Yishu 36:60.11a; tr. Legge 2.212;
# dating: 8110
《詩》云:¶
「明發不寐,¶
有懷二人。」¶
文王之謂也。¶
祭之明日,¶
明發不寐,¶
饗而致之,¶
又從而思之。¶
# src: LIJI 24.01.12; Couvreur 2.276f; Su1n Xïda4n 12.47; Jia1ng Yi4hua2 647; Yishu 36:60.11b; tr. Legge 2.212;
# dating: 8110
祭之日,¶
樂與哀半;¶
饗之必樂,¶
已至必哀。<pb:KR1d0052_tls_025-8a>¶
# src: LIJI 24.01.13; Couvreur 2.277f; Su1n Xïda4n 12.48; Jia1ng Yi4hua2 647; Yishu 36:60.14b; tr. Legge 2.213;
# dating: 8110
25.8仲尼嘗,¶
奉薦而進,¶
其親也愨,¶
其行也趨趨以數。¶
# src: LIJI 24.01.14; Couvreur 2.277f; Su1n Xïda4n 12.48; Jia1ng Yi4hua2 647; Yishu 36:60.14b; tr. Legge 2.213;
# dating: 8110
已祭,¶
子贛問曰:¶
「子之言祭,¶
濟濟漆漆然;¶
今子之祭,¶
無濟濟漆漆
何也?」¶
# src: LIJI 24.01.15; Couvreur 2.277f; Su1n Xïda4n 12.48; Jia1ng Yi4hua2 647; Yishu 36:60.14b-15a; tr. Legge 2.213;
# dating: 8110
子曰:¶
「濟濟者,¶
容也遠也;¶
漆漆者,¶
容也自反也。¶
容以遠,¶
若容以自反也,¶
夫何神明之及交,¶
夫何濟濟漆漆之有乎?¶
# src: LIJI 24.01.16; Couvreur 2.277f; Su1n Xïda4n 12.48; Jia1ng Yi4hua2 647; Yishu 36:60.15a; tr. Legge 2.213;
# dating: 8110
反饋,¶
樂成,¶
薦其薦、¶俎,
序其禮樂,¶
備其百官。¶
君子致其濟濟漆漆,¶
夫何慌惚之有乎?¶
夫言
豈一端而已,¶
夫各有所當也。」<pb:KR1d0052_tls_025-9a>¶
# src: LIJI 24.01.17; Couvreur 2.279f; Su1n Xïda4n 12.49; Jia1ng Yi4hua2 648; Yishu 36:60.17a; tr. Legge 2.214;
# dating: 8110
25.9孝子將祭,¶
慮事不可以不豫;¶
比時具物,¶
不可以不備;¶
虛中以治之。<pb:KR1d0052_tls_025-10a>¶
25.10宮室既脩,¶
牆屋既設,¶
百物既備,¶
夫婦齊戒、¶沐浴、¶
盛服,¶
# src: LIJI 24.01.18; Couvreur 2.279f; Su1n Xïda4n 12.49; Jia1ng Yi4hua2 648; Yishu 36:60.17a; tr. Legge 2.214;
# dating: 8110
奉承而進之,¶
洞洞乎,¶
屬屬乎,¶
如弗勝,¶
如將失之,¶
其孝敬之心至也與!¶
# src: LIJI 24.01.19; Couvreur 2.279f; Su1n Xïda4n 12.49; Jia1ng Yi4hua2 648; Yishu 36:60.17a; tr. Legge 2.214;
# dating: 8110
薦其薦、¶俎,
序其禮樂,¶
備其百官,¶
奉承而進之。<pb:KR1d0052_tls_025-11a>¶
25.11於是
諭其志意,¶
以其慌惚以與神明交,¶
庶或饗之。¶
「庶或饗之」,¶
孝子之志也。<pb:KR1d0052_tls_025-12a>¶
# src: LIJI 24.01.20; Couvreur 2.280f; Su1n Xïda4n 12.49; Jia1ng Yi4hua2 648f; Yishu 36:60.19a; tr. Legge 2.214;
# dating: 8110
25.12孝子之祭也,¶
盡其愨而愨焉,¶
盡其信而信焉,¶
盡其敬而敬焉,¶
盡其禮而不過失焉。¶
進退必敬,¶
如親聽命,¶
則或使之也。<pb:KR1d0052_tls_025-13a>¶
# src: LIJI 24.01.21; Couvreur 2.280f; Su1n Xïda4n 12.50; Jia1ng Yi4hua2 649; Yishu 36:60.19b; tr. Legge 2.215;
# dating: 8110
25.13孝子之祭
可知也:¶
其立之也,¶
敬以詘;¶
其進之也,¶
敬以愉;¶
其薦之也,¶
敬以欲;¶
退而立,¶
如將受命;¶
# src: LIJI 24.01.22; Couvreur 2.280f; Su1n Xïda4n 12.50; Jia1ng Yi4hua2 649; Yishu 36:60.19b; tr. Legge 2.215;
# dating: 8110
已徹而退,¶
敬齊之色不絕於面。¶
孝子之祭也,¶
立而不詘,¶
固也;¶
進而不愉,¶
疏也;¶
薦而不欲,¶
不愛也;¶
# src: LIJI 24.01.23; Couvreur 2.280f; Su1n Xïda4n 12.50; Jia1ng Yi4hua2 649; Yishu 36:60.20a; tr. Legge 2.215;
# dating: 8110
退立而不如受命,¶
敖也;¶
已徹而退,¶
無敬齊之色,¶
而忘本也。¶
如是而祭,¶
失之矣。<pb:KR1d0052_tls_025-14a>¶
# src: LIJI 24.01.24; Couvreur 2.2i2f; Su1n Xïda4n 12.50; Jia1ng Yi4hua2 649; Yishu 36:60.21b; tr. Legge 2.215;
# dating: 8110
25.14孝子之有深愛者,¶
必有和氣;¶
有和氣者,¶
必有愉色;¶
有愉色者,¶
必有婉容。¶
# src: LIJI 24.01.25; Couvreur 2.2i2f; Su1n Xïda4n 12.50; Jia1ng Yi4hua2 649; Yishu 36:60.21b; tr. Legge 2.215;
# dating: 8110
孝子如執玉,¶
如奉盈,¶
洞洞屬屬然,¶
如弗勝,¶
如將失之。¶
嚴威儼恪,¶
非所以事親也,¶
成人之道也。<pb:KR1d0052_tls_025-15a>¶
# src: LIJI 24.01.26; Couvreur 2.2i3f; Su1n Xïda4n 12.51; Jia1ng Yi4hua2 650; Yishu 36:60.23a; tr. Legge 2.216;
# dating: 8110
25.15先王之所以治天下者五:¶
貴有德,¶
貴貴,¶
貴老,¶
敬長,¶
慈幼。¶
此五者,¶
先王之所以定天下也。¶
貴有德,¶
何為也?¶
# src: LIJI 24.01.27; Couvreur 2.2i3f; Su1n Xïda4n 12.51; Jia1ng Yi4hua2 650; Yishu 36:60.23a; tr. Legge 2.216;
# dating: 8110
為其近於道也。¶
貴貴,¶
為其近於君也。¶
貴老,¶
為其近於親也。¶
敬長,¶
為其近於兄也。¶
慈幼,¶
為其近於子也。¶
# src: LIJI 24.01.28; Couvreur 2.2i3f; Su1n Xïda4n 12.51; Jia1ng Yi4hua2 650; Yishu 36:60.24b; tr. Legge 2.217;
# dating: 8110
是故
至孝近乎王,¶
至弟近乎霸。¶
至孝近乎王,¶
雖天子
必有父;¶
至弟近乎霸,¶
雖諸侯
必有兄。¶
# src: LIJI 24.01.29; Couvreur 2.2i3f; Su1n Xïda4n 12.51; Jia1ng Yi4hua2 650; Yishu 36:60.24b; tr. Legge 2.217;
# dating: 8110
先王之教,¶
因而弗改,¶
所以領天下國家也。<pb:KR1d0052_tls_025-16a>¶
# src: LIJI 24.01.30; Couvreur 2.2i4f; Su1n Xïda4n 12.51; Jia1ng Yi4hua2 650; Yishu 36:60.26b; tr. Legge 2.217;
# dating: 8110
25.16子曰:¶
「立愛自親始,¶
教民睦也。¶
立教自長始,¶
教民順也。¶
教以慈睦,¶
而民貴有親;¶
教以敬長,¶
而民貴用命。¶
# src: LIJI 24.01.31; Couvreur 2.2i4f; Su1n Xïda4n 12.51; Jia1ng Yi4hua2 650; Yishu 36:60.26b; tr. Legge 2.217;
# dating: 8110
孝以事親,¶
順以聽命,¶
錯諸天下,¶
無所不行。」<pb:KR1d0052_tls_025-17a>¶
# src: LIJI 24.01.32; Couvreur 2.285f; Su1n Xïda4n 12.52; Jia1ng Yi4hua2 651; Yishu 36:60.27b-28a; tr. Legge 2.217;
# dating: 8110
25.17郊之祭也,¶
喪者不敢哭,¶
凶服者不敢入國門,¶
敬之至也。<pb:KR1d0052_tls_025-18a>¶
25.18祭之日,¶
君牽牲,¶
穆荅君,¶
卿大夫序從。¶
# src: LIJI 24.01.33; Couvreur 2.285f; Su1n Xïda4n 12.52; Jia1ng Yi4hua2 651; Yishu 36:60.28a; tr. Legge 2.217;
# dating: 8110
既入廟門,¶
麗于碑,¶
卿大夫袒,¶
而毛牛尚耳,¶
鸞刀以刲,¶
取膟、¶膋,
乃退。¶
爓祭,¶
祭腥而退,¶
敬之至也。<pb:KR1d0052_tls_025-19a>¶
# src: LIJI 24.01.34; Couvreur 2.286f; Su1n Xïda4n 12.52; Jia1ng Yi4hua2 652; Yishu 36:60.29b; tr. Legge 2.218;
# dating: 8110
25.19郊之祭,¶
大報天而主日,¶
配以月。¶
夏后氏祭其闇,¶
殷人祭其陽,¶
周人祭日,¶
以朝及闇。<pb:KR1d0052_tls_025-20a>¶
# src: LIJI 24.01.35; Couvreur 2.286f; Su1n Xïda4n 12.53; Jia1ng Yi4hua2 652; Yishu 36:60.32a; tr. Legge 2.219;
# dating: 8110
25.20祭日於壇,¶
祭月於坎,¶
以別幽明,¶
以制上下。<pb:KR1d0052_tls_025-21a>¶
25.21祭日於東,¶
祭月於西,¶
以別外內,¶
以端其位。<pb:KR1d0052_tls_025-22a>¶
# src: LIJI 24.01.36; Couvreur 2.286f; Su1n Xïda4n 12.53; Jia1ng Yi4hua2 652; Yishu 36:60.32a; tr. Legge 2.219;
# dating: 8110
25.22日出於東,¶
月生於西。¶
陰陽長短,¶
終始相巡,¶
以致天下之和。<pb:KR1d0052_tls_025-23a>¶
# src: LIJI 24.01.37; Couvreur 2.288; Su1n Xïda4n 12.54; Jia1ng Yi4hua2 653; Yishu 36:60.36b; tr. Legge 2.219;
# dating: 8110
25.23天下之禮,¶
致反始也,¶
致鬼神也,¶
致和用也,¶
致義也,¶
致讓也。¶
致反始,¶
以厚其本也;¶
致鬼神,¶
以尊上也;¶
# src: LIJI 24.01.38; Couvreur 2.288; Su1n Xïda4n 12.54; Jia1ng Yi4hua2 653; Yishu 36:60.36b; tr. Legge 2.219;
# dating: 8110
致物用,¶
以立民紀也。¶
致義,¶
則上下不悖逆矣。¶
致讓,¶
以去爭也。¶
合此五者,¶
以治天下之禮也,¶
雖有奇邪,¶
而不治者則微矣。<pb:KR1d0052_tls_025-24a>¶
# src: LIJI 24.02.01; Couvreur 2.289f; Su1n Xïda4n 12.55; Jia1ng Yi4hua2 653; Yishu 36:61.1a; tr. Legge 2.220;
# dating: 8110
25.24宰我曰:¶
「吾聞鬼神之名,¶
不知其所謂。」¶
子曰:¶
「氣也者,¶
神之盛也;¶
魄也者,¶
鬼之盛也;¶
合鬼與神,¶
教之至也。」<pb:KR1d0052_tls_025-25a>¶
# src: LIJI 24.02.02; Couvreur 2.289f; Su1n Xïda4n 12.55; Jia1ng Yi4hua2 653; Yishu 36:61.1a; tr. Legge 2.220;
# dating: 8110
25.25眾生必死,¶
死必歸土:¶
此之謂鬼。¶
骨肉斃于下,¶
陰為野土。<pb:KR1d0052_tls_025-26a>¶
25.26其氣發揚于上,¶
為昭明,¶
# src: LIJI 24.02.03; Couvreur 2.289f; Su1n Xïda4n 12.55f; Jia1ng Yi4hua2 653; Yishu 36:61.1a; tr. Legge 2.220;
# dating: 8110
焄蒿、¶
悽愴,¶
此百物之精也,¶
神之著也。<pb:KR1d0052_tls_025-27a>¶
25.27因物之精,¶
制為之極,¶
明命鬼神,¶
以為黔首則。¶
百眾以畏,¶
萬民以服。<pb:KR1d0052_tls_025-28a>¶
# src: LIJI 24.02.04; Couvreur 2.290f; Su1n Xïda4n 12.56; Jia1ng Yi4hua2 653; Yishu 36:61.9a; tr. Legge 2.221;
# dating: 8110
25.28聖人以是為未足也,¶
築為宮室,¶
設為宗、¶祧,
以別親疏遠邇,¶
教民反古復始,¶
不忘其所由生也。¶
眾之服自此,¶
故聽且速也。<pb:KR1d0052_tls_025-29a>¶
# src: LIJI 24.02.05; Couvreur 2.291f; Su1n Xïda4n 12.56; Jia1ng Yi4hua2 654; Yishu 36:61.10a; tr. Legge 2.221;
# dating: 8110
25.29二端既立,¶
報以二禮。¶
建設朝事,¶
燔燎羶、¶薌,
見以蕭光,¶
以報氣也。¶
此教眾反始也。¶
# src: LIJI 24.02.06; Couvreur 2.291f; Su1n Xïda4n 12.56; Jia1ng Yi4hua2 654; Yishu 36:61.10a; tr. Legge 2.221;
# dating: 8110
薦黍稷,¶
羞肝、¶肺、首、¶心,
見間以俠甒,¶
加以鬱鬯,¶
以報魄也。¶
教民相愛,¶
上下用情,¶
禮之至也。<pb:KR1d0052_tls_025-30a>¶
# src: LIJI 24.02.07; Couvreur 2.292f; Su1n Xïda4n 12.58; Jia1ng Yi4hua2 655; Yishu 36:61.16a; tr. Legge 2.222;
# dating: 8110
25.30君子反古復始,¶
不忘其所由生也,¶
是以致其敬,¶
發其情,¶
竭力從事,¶
以報其親,¶
不敢弗盡也。<pb:KR1d0052_tls_025-31a>¶
# src: LIJI 24.02.08; Couvreur 2.292f; Su1n Xïda4n 12.58; Jia1ng Yi4hua2 655; Yishu 36:61.16b; tr. Legge 2.222;
# dating: 8110
25.31是故
昔者
天子為藉千畝,¶
冕而朱紘,¶
躬秉耒。¶
# src: LIJI 24.02.09; Couvreur 2.292f; Su1n Xïda4n 12.58; Jia1ng Yi4hua2 655; Yishu 36:61.16b; tr. Legge 2.222;
# dating: 8110
諸侯為藉百畝,¶
冕而青紘,¶
躬秉耒,¶
以事天地、¶山川、¶社稷、¶先古,¶
以為醴、¶酪、齊盛,¶
於是乎取之,¶
敬之至也。<pb:KR1d0052_tls_025-32a>¶
# src: LIJI 24.02.10; Couvreur 2.293f; Su1n Xïda4n 12.58; Jia1ng Yi4hua2 656; Yishu 36:61.18b; tr. Legge 2.222;
# dating: 8110
25.32古者
天子諸侯必有養獸之官,¶
及歲時,¶
齊戒沐浴而躬朝之。¶
犧、牷、¶祭牲
必於是取之,¶
敬之至也。¶
君召牛,¶
納而視之,¶
# src: LIJI 24.02.11; Couvreur 2.293f; Su1n Xïda4n 12.58; Jia1ng Yi4hua2 656; Yishu 36:61.18b; tr. Legge 2.222;
# dating: 8110
擇其毛而卜之,¶
吉,
然後養之。¶
君皮弁、¶素積,¶
朔月、¶
月半,¶
君巡牲,¶
所以致力,¶
孝之至也。<pb:KR1d0052_tls_025-33a>¶
# src: LIJI 24.02.12; Couvreur 2.294f; Su1n Xïda4n 12.59; Jia1ng Yi4hua2 656; Yishu 36:61.20b; tr. Legge 2.223;
# dating: 8110
25.33古者天子諸侯
必有公桑、¶蠶室,¶
近川而為之。¶
築宮,¶仞有三尺,¶
棘牆而外閉之。¶
及大昕之朝,¶
君皮弁、¶素積,¶
卜三宮之夫人、¶世婦之吉者,¶
使入蠶于蠶室,¶
# src: LIJI 24.02.13; Couvreur 2.294f; Su1n Xïda4n 12.59; Jia1ng Yi4hua2 656; Yishu 36:61.20b; tr. Legge 2.223;
# dating: 8110
奉種浴于川;¶
桑于公桑,¶
風戾以食之。¶
歲既單矣:¶
世婦卒蠶,¶
奉繭以示于君,¶
遂獻繭于夫人。¶
夫人曰:¶
「此所以為君服與?」¶
# src: LIJI 24.02.14; Couvreur 2.294f; Su1n Xïda4n 12.59; Jia1ng Yi4hua2 656f; Yishu 36:61.20b; tr. Legge 2.223;
# dating: 8110
遂副、¶褘而受之,¶
因少牢以禮之。¶
古之獻繭者,¶
其率用此與?¶
及良日,¶
夫人繅,¶
三盆手,¶
遂布于三宮夫人、¶世婦之吉者,¶
使繅;¶
# src: LIJI 24.02.15; Couvreur 2.294f; Su1n Xïda4n 12.59; Jia1ng Yi4hua2 657; Yishu 36:61.21a; tr. Legge 2.223;
# dating: 8110
遂朱、¶綠之,¶
玄、黃之,¶
以為黼黻、¶文章。¶
服既成,¶
君服以祀先王、¶先公,¶
敬之至也。<pb:KR1d0052_tls_025-34a>¶
# src: LIJI 24.02.16; Couvreur 2.296f; Su1n Xïda4n 12.60; Jia1ng Yi4hua2 657f; Yishu 36:61.24a; tr. Legge 2.224;
# dating: 8110
25.34君子曰:¶
「禮樂不可斯須去身。¶
致樂以治心,¶
則易直子諒之心
油然生矣。¶
易直子諒之心生則樂,¶
樂則安,¶
安則久,¶
久則天,¶
天則神。¶
# src: LIJI 24.02.17; Couvreur 2.296f; Su1n Xïda4n 12.60; Jia1ng Yi4hua2 658; Yishu 36:61.24a-24b; tr. Legge 2.224;
# dating: 8110
天則不言而信,¶
神則不怒而威。¶
致樂以治心者也。¶
致禮以治躬則莊敬,¶
莊敬則嚴威。¶
心中斯須不和不樂,¶
而鄙詐之心入之矣;¶
外貌斯須不莊不敬,¶
而慢易之心入之矣。¶
# src: LIJI 24.02.18; Couvreur 2.296f; Su1n Xïda4n 12.60; Jia1ng Yi4hua2 658; Yishu 36:61.24b; tr. Legge 2.224;
# dating: 8110
故樂也者,¶
動於內者也,¶
禮也者,¶
動於外者也。¶
樂極和,¶
禮極順。¶
內和而外順,¶
則民瞻其顏色而不與爭也;¶
望其容貌,¶
而眾不生慢易焉。¶
# src: LIJI 24.02.19; Couvreur 2.296f; Su1n Xïda4n 12.60; Jia1ng Yi4hua2 658; Yishu 36:61.24b; tr. Legge 2.224;
# dating: 8110
故德煇動乎內,¶
而民莫不承聽;¶
理發乎外,¶
而眾莫不承順。¶
故曰:¶
『致禮樂之道,¶
而天下塞焉,¶
舉而錯之無難矣。』¶
# src: LIJI 24.02.20; Couvreur 2.296f; Su1n Xïda4n 12.60; Jia1ng Yi4hua2 658; Yishu 36:61.24b-25a; tr. Legge 2.224;
# dating: 8110
樂也者,¶
動於內者也;¶
禮也者,¶
動於外者也。¶
故禮主其減,¶
樂主其盈。¶
禮減而進,¶
以進為文;¶
樂盈而反,¶
以反為文。¶
# src: LIJI 24.02.21; Couvreur 2.296f; Su1n Xïda4n 12.60; Jia1ng Yi4hua2 658; Yishu 36:61.25a; tr. Legge 2.224;
# dating: 8110
禮減而不進則銷,¶
樂盈而不反則放。¶
故禮有報而樂有反。¶
禮得其報則樂,¶
樂得其反則安。¶
禮之報,¶
樂之反,¶
其義一也。」<pb:KR1d0052_tls_025-35a>¶
# src: LIJI 24.02.22; Couvreur 2.300; Su1n Xïda4n 12.60f; Jia1ng Yi4hua2 658; Yishu 36:61.26a-27a; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
25.35曾子曰:¶
「孝有三:¶
大孝尊親,¶
其次弗辱,¶
其下能養。」¶
公明儀問於曾子曰:¶
「夫子可以為孝乎?」¶
# src: LIJI 24.02.23; Couvreur 2.300; Su1n Xïda4n 12.61; Jia1ng Yi4hua2 658; Yishu 36:61.27a; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
曾子曰:¶
「是何言與?¶
是何言與?¶
君子之所為孝者:¶
先意承志,¶
諭父母於道。¶
參,
直養者也!¶
安能為孝乎?」¶
# src: LIJI 24.02.24; Couvreur 2.300f; Su1n Xïda4n 12.61; Jia1ng Yi4hua2 658f; Yishu 36:61.28b; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
曾子曰:¶
「身也者,¶
父母之遺體也。¶
行父母之遺體,¶
敢不敬乎?¶
居處不莊,¶
非孝也;¶
事君不忠,¶
非孝也;¶
# src: LIJI 24.02.25; Couvreur 2.300f; Su1n Xïda4n 12.61; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.28b; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
涖官不敬,¶
非孝也;¶
朋友不信,¶
非孝也;¶
戰陳無勇,¶
非孝也;¶
五者不遂,¶
災及於親,¶
敢不敬乎?¶
# src: LIJI 24.02.26; Couvreur 2.300f; Su1n Xïda4n 12.61; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.28b-29a; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
亨、孰、¶羶、薌,¶
嘗而薦之,¶
非孝也,¶
養也。¶
君子之所謂孝也者,¶
國人稱願然曰:¶
「『幸哉有子
如此!』¶
所謂孝也已。¶
# src: LIJI 24.02.27; Couvreur 2.300f; Su1n Xïda4n 12.62; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.29a; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
眾之本教曰孝,¶
其行曰養。¶
養
可能也,¶
敬為難;¶
敬
可能也,¶
安為難;¶
安
可能也,¶
# src: LIJI 24.02.28; Couvreur 2.300f; Su1n Xïda4n 12.62; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.29a; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
卒為難。¶
父母既沒,¶
慎行其身,¶
不遺父母惡名,¶
可謂能終矣。¶
仁者,¶
仁此者也;¶
禮者,¶
履此者也;¶
# src: LIJI 24.02.29; Couvreur 2.300f; Su1n Xïda4n 12.62; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.29a; tr. Legge 2.226;
# dating: 8110
義者,¶
宜此者也;¶
信者,¶
信此者也;¶
強者,¶
強此者也。¶
樂自順此生,¶
刑自反此作。」¶
# src: LIJI 24.02.30; Couvreur 2.303f; Su1n Xïda4n 12.62; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.31a; tr. Legge 2.227;
# dating: 8110
曾子曰:¶
「夫孝,¶
置之而塞乎天地,¶
溥之而橫乎四海,¶
施諸後世而無朝夕,¶
推而放諸東海而準,¶
推而放諸西海而準,¶
推而放諸南海而準,¶
推而放諸北海而準。¶
# src: LIJI 24.02.31; Couvreur 2.303f; Su1n Xïda4n 12.62; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.31b; tr. Legge 2.227;
# dating: 8110
《詩》云:¶
『自西自東,¶自南自北,¶
無思不服。』¶
此之謂也。」¶
# src: LIJI 24.02.32; Couvreur 2.304f; Su1n Xïda4n 12.62; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.32a; tr. Legge 2.227;
# dating: 8110
曾子曰:¶
「樹木以時伐焉,¶
禽獸以時殺焉。¶
夫子曰:¶
『『斷一樹,¶
殺一獸,¶
不以其時,¶
非孝也。』¶
# src: LIJI 24.02.33; Couvreur 2.304f; Su1n Xïda4n 12.63; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.32a-32b; tr. Legge 2.227;
# dating: 8110
孝有三:¶
小孝用力,¶
中孝用勞,¶
大孝不匱。¶
思慈愛忘勞,¶
可謂用力矣。¶
尊仁、¶
安義,¶
可謂用勞矣。¶
博施、¶備物,¶
可謂不匱矣。¶
# src: LIJI 24.02.34; Couvreur 2.304f; Su1n Xïda4n 12.63; Jia1ng Yi4hua2 659; Yishu 36:61.32b; tr. Legge 2.227;
# dating: 8110
父母愛之,¶
嘉而弗忘;¶
父母惡之,¶
懼而無怨,¶
父母有過,¶
諫而不逆;¶
父母既沒,¶
必求仁者之粟以祀之。¶
此之謂禮終。」<pb:KR1d0052_tls_025-36a>¶
# src: LIJI 24.02.35; Couvreur 2.305f; Su1n Xïda4n 12.63; Jia1ng Yi4hua2 661; Yishu 36:61.34b; tr. Legge 2.228;
# dating: 8110
25.36樂正子春下堂而傷其足,¶
數月不出,¶
猶有憂色。¶
門弟子曰:¶
「夫子之足瘳矣,¶
數月不出,¶
猶有憂色,¶
何也?」¶
# src: LIJI 24.02.36; Couvreur 2.305f; Su1n Xïda4n 12.63; Jia1ng Yi4hua2 661; Yishu 36:61.34b; tr. Legge 2.228;
# dating: 8110
樂正子春曰:¶
「善如爾之問也!¶
善如爾之問也!¶
吾聞諸曾子,¶
曾子聞諸夫子曰:¶
『『天之所生,¶
地之所養,¶
無人為大。¶
# src: LIJI 24.02.37; Couvreur 2.305f; Su1n Xïda4n 12.63; Jia1ng Yi4hua2 661; Yishu 36:61.34b-35a; tr. Legge 2.228;
# dating: 8110
父母全而生之,¶
子全而歸之,¶
可謂孝矣。¶
不虧其體,¶
不辱其身,¶
可謂全矣。¶
故君子頃步而弗敢忘孝也。』¶
今予忘孝之道,¶
予是以有憂色也。¶
# src: LIJI 24.02.38; Couvreur 2.305f; Su1n Xïda4n 12.63; Jia1ng Yi4hua2 661; Yishu 36:61.35a; tr. Legge 2.228;
# dating: 8110
壹舉足而不敢忘父母,¶
壹出言而不敢忘父母。¶
壹舉足而不敢忘父母,¶
是故道而不徑,¶
舟而不游,¶
不敢以先父母之遺體行殆。¶
壹出言而不敢忘父母,¶
是故惡言不出於口,¶
忿言不及於身。¶
# src: LIJI 24.02.39; Couvreur 2.305f; Su1n Xïda4n 12.64; Jia1ng Yi4hua2 661; Yishu 36:61.35a; tr. Legge 2.228;
# dating: 8110
不辱其身,¶
不羞其親,¶
可謂孝矣。」<pb:KR1d0052_tls_025-37a>¶
# src: LIJI 24.02.40; Couvreur 2.307f; Su1n Xïda4n 12.64; Jia1ng Yi4hua2 662; Yishu 36:61.36b; tr. Legge 2.229;
# dating: 8110
25.37昔者
有虞氏貴德而尚齒,¶
夏后氏貴爵而尚齒,¶
殷人貴富而尚齒,¶
周人貴親而尚齒。¶
虞、夏、¶殷、周,¶
天下之盛王也,¶
未有遺年者。¶
# src: LIJI 24.02.41; Couvreur 2.307f; Su1n Xïda4n 12.64; Jia1ng Yi4hua2 662; Yishu 36:61.36b-39a; tr. Legge 2.230;
# dating: 8110
年之貴乎天下,¶
久矣;¶
次乎事親也。<pb:KR1d0052_tls_025-38a>¶
25.38是故
朝廷同爵則尚齒。¶
七十杖於朝,¶
君問則席。¶
八十不俟朝,¶
君問則就之,¶
而弟達乎朝廷矣。<pb:KR1d0052_tls_025-39a>¶
# src: LIJI 24.02.42; Couvreur 2.308f; Su1n Xïda4n 12.65; Jia1ng Yi4hua2 662; Yishu 36:61.40a; tr. Legge 2.230;
# dating: 8110
25.39行,¶
肩而不併,¶
不錯則隨。¶
見老者,¶
則車徒辟;¶
斑白者不以其任行乎道路,¶
而弟達乎道路矣。¶
# src: LIJI 24.02.43; Couvreur 2.308f; Su1n Xïda4n 12.65; Jia1ng Yi4hua2 662; Yishu 36:61.40a; tr. Legge 2.230;
# dating: 8110
居鄉以齒,¶
而老窮不遺,¶
強不犯弱,¶
眾不暴寡,¶
而弟達乎州巷矣。<pb:KR1d0052_tls_025-40a>¶
# src: LIJI 24.02.44; Couvreur 2.309f; Su1n Xïda4n 12.65f; Jia1ng Yi4hua2 662; Yishu 36:61.41a; tr. Legge 2.230;
# dating: 8110
25.40古之道,¶
五十不為甸徒,¶
頒禽隆諸長者,¶
而弟達乎獀狩矣。¶
軍旅什伍,¶
同爵則尚齒,¶
而弟達乎軍旅矣。<pb:KR1d0052_tls_025-41a>¶
# src: LIJI 24.02.45; Couvreur 2.309f; Su1n Xïda4n 12.66; Jia1ng Yi4hua2 662; Yishu 36:61.42a; tr. Legge 2.231;
# dating: 8110
25.41孝弟發諸朝廷,¶
行乎道路,¶
至乎州巷,¶
放乎獀狩,¶
循乎軍旅,¶
眾以義死之,¶
而弗敢犯也。<pb:KR1d0052_tls_025-42a>¶
# src: LIJI 24.02.46; Couvreur 2.310f; Su1n Xïda4n 12.66; Jia1ng Yi4hua2 663; Yishu 36:61.42b; tr. Legge 2.231;
# dating: 8110
25.42祀乎明堂,¶
所以教諸侯之孝也;¶
食三老五更於大學,¶
所以教諸侯之弟也。¶
祀先賢於西學,¶
所以教諸侯之德也;¶
耕藉,¶
所以教諸侯之養也;¶
朝覲,¶
所以教諸侯之臣也。¶
# src: LIJI 24.02.47; Couvreur 2.310f; Su1n Xïda4n 12.66; Jia1ng Yi4hua2 664; Yishu 36:61.43a; tr. Legge 2.231;
# dating: 8110
五者,¶
天下之大教也。<pb:KR1d0052_tls_025-43a>¶
# src: LIJI 24.02.48; Couvreur 2.311f; Su1n Xïda4n 12.66; Jia1ng Yi4hua2 664; Yishu 36:61.44b; tr. Legge 2.231;
# dating: 8110
25.43食三老五更於大學,¶
天子袒而割牲,¶
執醬而饋,¶
執爵而酳,¶
冕而揔干,¶
所以教諸侯之弟也。¶
# src: LIJI 24.02.49; Couvreur 2.311f; Su1n Xïda4n 12.66; Jia1ng Yi4hua2 664f; Yishu 36:61.44b; tr. Legge 2.231;
# dating: 8110
是故
鄉里有齒,¶
而老窮不遺,¶
強不犯弱,¶眾不暴寡,¶
此由大學來者也。¶
天子設四學,¶
當入學,¶
而大子齒。<pb:KR1d0052_tls_025-44a>¶
# src: LIJI 24.02.50; Couvreur 2.311f; Su1n Xïda4n 12.67; Jia1ng Yi4hua2 665; Yishu 36:61.46b; tr. Legge 2.232;
# dating: 8110
25.44天子巡守,¶
諸侯待于竟。¶
天子先見百年者。¶
八十、¶九十者東行,¶
西行者弗敢過;¶
西行,¶
東行者弗敢過。¶
欲言政者,¶
君就之可也。<pb:KR1d0052_tls_025-45a>¶
# src: LIJI 24.02.51; Couvreur 2.311f; Su1n Xïda4n 12.67f; Jia1ng Yi4hua2 665; Yishu 36:61.47a; tr. Legge 2.232;
# dating: 8110
25.45壹命齒于鄉里,¶
再命齒于族,¶
三命不齒;¶
族有七十者,¶
弗敢先。¶
七十者,¶
不有大故不入朝;¶
若有大故而入,¶
君必與之揖讓,¶
而后及爵者。<pb:KR1d0052_tls_025-46a>¶
# src: LIJI 24.02.52; Couvreur 2.313; Su1n Xïda4n 12.68; Jia1ng Yi4hua2 666; Yishu 36:61.50b; tr. Legge 2.233;
# dating: 8110
25.46天子有善,¶
讓德於天;¶
諸侯有善,¶
歸諸天子;¶
卿大夫有善,¶
薦於諸侯;¶